1.1. Bắt nguồn từ tổ chức quốc tế của các nhà giáo

Ngày 20/11 có lịch sử gắn với sự hình thành của Công đoàn Giáo dục Quốc tế (FISE - Fédération Internationale Syndicale des Enseignants) - một tổ chức quốc tế của các nhà giáo tiến bộ trên thế giới.

• Năm 1949, tại hội nghị ở Warsaw (Ba Lan), FISE được thành lập nhằm đoàn kết giáo giới trên toàn thế giới, đấu tranh vì quyền lợi nghề giáo và vì nền giáo dục dân chủ, tiến bộ.
   
• Đến năm 1957, FISE đã công bố một bản “Hiến chương các nhà giáo” (Charter of Teachers), trong đó nêu rõ quan điểm về nhiệm vụ của giáo dục, quyền của giáo viên và trách nhiệm của xã hội đối với nghề dạy học.

Hiến chương này nhanh chóng được phổ biến rộng rãi và nhiều quốc gia sử dụng như một kim chỉ nam để cải thiện chính sách giáo dục.

1.2. Việt Nam tiếp nhận và chọn ngày 20/11

Tại Việt Nam, từ năm 1953, ngành giáo dục đã có tổ chức Công đoàn Giáo dục riêng. Đến 1957, Công đoàn Giáo dục Việt Nam trở thành thành viên của FISE và bắt đầu tiếp nhận Hiến chương các nhà giáo.

Ngày 20/11/1958, lần đầu tiên Việt Nam tổ chức Ngày Hiến chương các Nhà giáo. Đây là cột mốc đánh dấu sự ra đời của một ngày lễ dành riêng cho những người làm nghề giáo tại nước ta.

Đến năm 1982, theo Quyết định số 167/HĐBT của Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ), ngày 20/11 chính thức được công nhận là “Ngày Nhà giáo Việt Nam” và trở thành ngày lễ chính thống trong hệ thống ngày kỷ niệm quốc gia.

2.1. Giai đoạn 1958 - 1982: Ngày Hiến chương các Nhà giáo

Trong thời kỳ đầu, mặc dù đất nước còn nhiều khó khăn, nhưng ngày 20/11 vẫn được tổ chức ở nhiều địa phương với quy mô phù hợp, nhằm tri ân đội ngũ giáo viên đang kiên trì cống hiến giữa thời chiến.

Nhiều hoạt động tiêu biểu thời kỳ này:

• Giao lưu giữa thầy cô và học trò tại các trường học kháng chiến.
   
• Tuyên dương giáo viên có thành tích trong phong trào “Dạy tốt - Học tốt”.
   
• Tổ chức họp mặt giáo viên đã nghỉ hưu.

2.2. Giai đoạn từ 1982 đến nay: Ngày Nhà giáo Việt Nam

Sau khi được công nhận chính thức vào năm 1982, ngày 20/11 dần trở thành một ngày lễ quan trọng trong đời sống văn hóa của xã hội.

Các hoạt động phổ biến:

• Lễ tri ân và khen thưởng giáo viên tiêu biểu.
   
• Học sinh - phụ huynh tặng hoa, thiệp, quà tri ân thầy cô.
   
• Hoạt động văn nghệ, báo tường, triển lãm hình ảnh.
   
• Cựu học sinh trở về thăm trường cũ.
   
• Các cơ quan, tập thể tổ chức tọa đàm về giáo dục.

3.1. Tôn vinh tri thức và người gieo mầm tương lai

Ngày 20/11 là dịp để xã hội nhấn mạnh vai trò quan trọng của giáo dục và của người thầy. Trong lịch sử Việt Nam, nghề dạy học luôn được tôn vinh, thể hiện qua những câu tục ngữ quen thuộc như:

• “Không thầy đố mày làm nên”
   
• “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư”

Tôn trọng thầy cô không chỉ là truyền thống mà còn là biểu tượng của tinh thần hiếu học đặc trưng của dân tộc.

3.2. Gắn kết tình cảm thầy - trò

20/11 là dịp để học sinh bày tỏ tình cảm biết ơn đến thầy cô giáo của mình. Dù đã ra trường nhiều năm, nhiều người vẫn thường quay lại thăm thầy cô vào ngày này. Điều đó thể hiện sự gắn bó bền chặt giữa các thế hệ học trò và người dẫn đường tri thức.

3.3. Động viên đội ngũ giáo viên

Đối với những người đang công tác trong ngành giáo dục, ngày 20/11 mang ý nghĩa lớn trong việc:

• Động viên tinh thần
   
• Khích lệ đổi mới phương pháp giảng dạy
   
• Thúc đẩy nghề giáo phát triển bền vững

3.4. Khẳng định trách nhiệm xã hội đối với giáo dục

Ngày 20/11 cũng là dịp để Nhà nước và xã hội nhìn lại chất lượng giáo dục, xem xét những chính sách đã ban hành, từ đó đề ra hướng cải thiện. Các buổi tọa đàm, hội nghị trong dịp này thường tập trung vào:

• Chính sách lương - đãi ngộ giáo viên
   
• Nâng cấp cơ sở vật chất
   
• Đổi mới chương trình đào tạo

Điều này thể hiện tầm quan trọng của giáo dục trong chiến lược phát triển đất nước.

4.1. Lễ kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam

Các trường học trên cả nước thường tổ chức lễ tri ân với sự tham gia của:

• Ban giám hiệu
   
• Giáo viên
   
• Học sinh
   
• Phụ huynh
   
• Cựu học sinh

Chương trình thường bao gồm: diễn văn, văn nghệ, trao giấy khen, phát biểu của học sinh - giáo viên.

4.2. Tặng hoa và thiệp chúc

Hoa tươi và thiệp chúc là món quà phổ biến nhất. Nhiều học sinh còn tự làm thiệp hoặc in poster để gửi tặng thầy cô.

4.3. Hoạt động báo tường, văn nghệ, hội thi

Đây là dịp để học sinh thể hiện sự sáng tạo, đồng thời gắn kết tập thể lớp. Các hoạt động như:

• Viết báo tường
   
• Thi văn nghệ
   
• Thi thiết kế bảng tin
   
• Thi cắm hoa

luôn thu hút sự tham gia đông đảo.

4.4. Thăm thầy cô cũ

Nhiều thế hệ học trò sau khi trưởng thành vẫn giữ thói quen trở lại trường cũ vào ngày 20/11. Hành động nhỏ này thể hiện sự tri ân sâu sắc và gìn giữ truyền thống “tôn sư trọng đạo”.

Ngày 20/11 không chỉ là ngày tri ân thầy cô, mà còn là dịp:

• Khơi dậy tinh thần hiếu học
   
• Góp phần xây dựng xã hội tôn trọng tri thức
   
• Giữ gìn bản sắc văn hóa tốt đẹp của người Việt

Trong bối cảnh giáo dục đang đổi mới mạnh mẽ, ngày 20/11 gửi gắm thông điệp: người thầy luôn là trung tâm của sự nghiệp trồng người, là nhân tố quan trọng quyết định chất lượng giáo dục.

Ngày 20/11 - Ngày Nhà giáo Việt Nam - không chỉ là một ngày đặc biệt của ngành giáo dục mà còn là ngày lễ lớn của toàn xã hội. Nguồn gốc của ngày này xuất phát từ phong trào giáo viên tiến bộ trên thế giới và được Việt Nam tiếp nhận, phát triển thành một truyền thống văn hoá mang nhiều ý nghĩa nhân văn.

Việc tìm hiểu và tôn vinh ngày 20/11 góp phần nâng cao nhận thức xã hội về vai trò của giáo viên, củng cố truyền thống “tôn sư trọng đạo” và thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền giáo dục nước nhà.